Jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) to najprostsza i najpopularniejsza forma prowadzenia biznesu w Polsce. Jest to działalność gospodarcza prowadzona przez jedną osobę fizyczną, która samodzielnie podejmuje decyzje dotyczące swojej firmy i ponosi pełną odpowiedzialność za jej zobowiązania. JDG jest szczególnie popularna wśród freelancerów, specjalistów IT, konsultantów, osób wykonujących zawody kreatywne oraz przedsiębiorców rozpoczynających swoją działalność na małą skalę.

Założenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest stosunkowo proste i można je przeprowadzić online za pośrednictwem CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Wystarczy wypełnić formularz rejestracyjny, określić kod PKD (Polska Klasyfikacja Działalności), wskazać formę opodatkowania oraz zgłosić działalność do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) i urzędu skarbowego. Dzięki cyfryzacji proces ten można przeprowadzić w ciągu jednego dnia, bez konieczności wychodzenia z domu.

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej wiąże się jednak z określonymi obowiązkami administracyjnymi i finansowymi. Przedsiębiorca musi regularnie rozliczać się z urzędem skarbowym, odprowadzać podatek dochodowy oraz składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne do ZUS. Co istotne, po upływie 24 miesięcy od rozpoczęcia działalności, przedsiębiorca traci prawo do preferencyjnych składek ZUS i zaczyna opłacać pełne stawki, które w 2024 roku wynoszą ponad 1 600 zł miesięcznie. Dla wielu mikroprzedsiębiorców i freelancerów jest to istotne obciążenie finansowe.

Dodatkową kwestią, którą warto wziąć pod uwagę, jest fakt, że właściciel JDG odpowiada za firmę całym swoim majątkiem. Oznacza to, że w razie problemów finansowych czy niepowodzeń biznesowych, jego prywatne środki (np. oszczędności czy nieruchomości) mogą zostać zajęte na poczet spłaty zobowiązań. Brak rozdzielenia majątku prywatnego od firmowego jest jednym z głównych powodów, dla których niektórzy przedsiębiorcy decydują się na inne formy prowadzenia działalności, takie jak spółka z o.o.

Dla osób, które chcą prowadzić działalność gospodarczą, ale nie chcą mierzyć się z wysokimi składkami ZUS oraz skomplikowanymi obowiązkami księgowymi, alternatywą jest model wirtualnej firmy oferowany przez Bizky. Dzięki temu rozwiązaniu przedsiębiorcy mogą legalnie rozliczać swoje dochody bez konieczności rejestracji JDG. W modelu tym nie trzeba martwić się o składki ZUS, skomplikowaną księgowość ani formalności związane z prowadzeniem firmy. Jest to szczególnie atrakcyjna opcja dla freelancerów oraz specjalistów świadczących usługi na zasadzie B2B, którzy chcą uniknąć dużych kosztów stałych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Założenie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) w Polsce jest stosunkowo prostym procesem, zarówno pod względem czasowym, jak i finansowym.

Czas trwania:

Rejestracja działalności gospodarczej w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej) jest darmowa i można ją wykonać online lub osobiście w urzędzie gminy. Proces rejestracji online trwa zaledwie kilka minut, a działalność można założyć w ten sam dzień, jeśli wszystkie dokumenty są poprawnie wypełnione.

• NIP i REGON  Podczas rejestracji działalności gospodarczej automatycznie otrzymujesz numer NIP (jeśli go jeszcze nie masz) oraz numer REGON. Cały proces nadania tych numerów jest automatyczny i zazwyczaj trwa 1-3 dni.
• ZUS Po rejestracji działalności, masz 7 dni na zgłoszenie się do ZUS jako płatnik składek. Można to zrobić równocześnie z rejestracją działalności w CEIDG, wypełniając odpowiednie formularze.
• VAT Jeśli zamierzasz być płatnikiem VAT, musisz zarejestrować się na formularzu VAT-R. Proces rejestracji w VAT może trwać od kilku dni do kilku tygodni, w zależności od obciążenia urzędu skarbowego.

Koszty:

• Rejestracja działalności w CEIDG jest darmowa. Nie ma opłat związanych z samym założeniem działalności gospodarczej.
• Koszt rejestracji do VAT – rejestracja VAT-R jest bezpłatna od 2021 roku, kiedy to zniesiono opłatę w wysokości 170 zł.
• Koszt prowadzenia działalności – po rozpoczęciu działalności, musisz liczyć się z kosztami stałymi, takimi jak składki ZUS, podatki i księgowość

Dodatkowe koszty:
– opłaty skarbowe: nie są wymagane przy rejestracji jednoosobowej działalności gospodarczej, ale mogą pojawić się w przyszłości, np. przy rejestracji zmiany danych.
– koszty związane z działalnością: mogą wystąpić opłaty związane z wynajmem lokalu, zakupem wyposażenia, oprogramowania, czy ubezpieczeniem działalności.

Osoba prowadząca działalność gospodarczą ma do wyboru jedną z trzech form opodatkowania podatku dochodowego, które są opisane poniżej.

Istotne jest, że jeśli świadczysz usługi w ramach B2B na rzecz dotychczasowego pracodawcy (w roku bieżącym i poprzedzającym), nie możesz wybrać opodatkowania w formie podatku liniowego ani ryczałtu, ani korzystać z ulg ZUS (ulga na start i mały ZUS).

Skala podatkowa

Opodatkowanie według skali podatkowej obejmuje kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł dochodu. Powyżej tej kwoty, do progu 120 000 zł, obowiązuje stawka 12%, natomiast od nadwyżki stawka wynosi 32%. Każdy dochód jest obciążony składką zdrowotną w wysokości 9%. Ta forma opodatkowania nie jest korzystna przy wysokich dochodach.

Podatek liniowy

Podatek liniowy wynosi 19% (bez kwoty wolnej) plus 4,9% składki zdrowotnej. Można zaliczyć składkę zdrowotną do kosztów uzyskania przychodów (KUP) do kwoty 10 200 zł, co jest korzystniejsze.

W przypadku zasad ogólnych i podatku liniowego, minimalna wysokość składki zdrowotnej w 2023 roku wynosiła od stycznia do czerwca 314,10 zł, a za pozostałe miesiące 324 zł.

Ryczałt

W przypadku ryczałtu podstawą opodatkowania jest przychód, co odróżnia go od skali podatkowej i podatku liniowego, gdzie podstawą opodatkowania jest dochód. Stawka podatku ryczałtowego zależy od rodzaju wykonywanych czynności i jest określona w art. 12 ustawy o podatku zryczałtowanym.

Oprócz podatku należy również zapłacić składkę zdrowotną, której wysokość zależy od wysokości przychodów w trzech przedziałach. W 2023 roku miesięczne składki wynosiły:

Do 60 000 zł: 376,16 zł

Od 60 000 do 300 000 zł: 626,93 zł

Powyżej 300 000 zł: 1 128,48 zł

Wysokość składki zdrowotnej jest ustalana na rok podatkowy i zmienia się co roku w oparciu o wzrost przeciętnego wynagrodzenia. Podstawą opodatkowania i naliczania składki zdrowotnej jest przychód pomniejszony o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne oraz 50% zapłaconej składki zdrowotnej.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest popularny w wielu branżach. Oto niektóre z nich wraz z odpowiednimi stawkami podatkowymi:

• handel detaliczny i hurtowy: 3%
• gastronomia: 3%
• usługi transportowe (transport osób i towarów): 5,5%
• usługi budowlane: 5,5%
• usługi informatyczne: 8,5%
• fryzjerstwo: 8,5%
• usługi medyczne (lekarze, dentyści, pielęgniarki): 14%
• usługi prawne: 17%
• działalność w zakresie wolnych zawodów (np. adwokaci, architekci): 20%

Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG) to jedna z najpopularniejszych form działalności w Polsce, jednak – jak każda opcja biznesowa – ma swoje wady i zalety.

Wady jednoosobowej działalności gospodarczej

❌ Pełna odpowiedzialność majątkowa
Największą wadą JDG jest brak rozdziału między majątkiem firmowym a prywatnym. Oznacza to, że w przypadku długów lub problemów finansowych przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem, w tym nieruchomościami, oszczędnościami i majątkiem rodzinnym.

❌ Wysokie składki ZUS po okresie ulg
Początkowe ulgi ZUS są korzystne, ale po ich zakończeniu przedsiębiorca musi opłacać pełne składki, które w 2024 roku wynoszą ponad 1 600 zł miesięcznie (bez dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego). To duże obciążenie finansowe, szczególnie dla mikroprzedsiębiorców o nieregularnych dochodach.

❌ Konieczność samodzielnego rozliczania podatków i księgowości
Przedsiębiorca musi samodzielnie dbać o sprawy księgowe, rozliczenia podatkowe oraz terminowe opłacanie składek. Może to być czasochłonne i skomplikowane, zwłaszcza dla osób bez doświadczenia w księgowości.

❌ Brak ochrony socjalnej i płatnego urlopu
Właściciel JDG nie ma prawa do płatnego urlopu, chorobowego (chyba że opłaca dobrowolne ubezpieczenie) ani świadczeń dla bezrobotnych. Każda przerwa w działalności oznacza brak dochodów, co może być problemem w przypadku choroby lub przerw w zleceniach.

❌ Podatek dochodowy płacony nawet przy niskich dochodach
W JDG podatek dochodowy i składka zdrowotna są naliczane niezależnie od sytuacji finansowej firmy. Nawet jeśli firma ponosi straty, przedsiębiorca musi opłacać składki ZUS oraz podatek dochodowy (w zależności od formy opodatkowania).

❌ Możliwość wysokiego opodatkowania w przypadku sukcesu
Przy wysokich dochodach (powyżej 120 000 zł rocznie) skala podatkowa oznacza konieczność płacenia 32% podatku. Dodatkowo składka zdrowotna naliczana procentowo od dochodu (w przypadku podatku liniowego i skali podatkowej) może znacząco zwiększyć obciążenia fiskalne.

Zalety jednoosobowej działalności gospodarczej

✅ Prosta rejestracja i szybki start
Założenie JDG jest darmowe i można je przeprowadzić online w ciągu jednego dnia za pośrednictwem CEIDG. To znacznie prostsza procedura niż w przypadku np. spółki z o.o., która wymaga umowy, aktu notarialnego i rejestracji w KRS.

✅ Pełna kontrola nad działalnością
Przedsiębiorca prowadzący JDG sam podejmuje wszystkie decyzje biznesowe, nie musi konsultować się z udziałowcami ani wspólnikami. Oznacza to dużą swobodę w zarządzaniu firmą i szybkie reagowanie na zmieniające się warunki rynkowe.

✅ Elastyczność i dowolność w zarządzaniu finansami
Właściciel JDG może swobodnie dysponować dochodami firmy, wypłacając je na własne konto bez konieczności prowadzenia skomplikowanej księgowości (w przeciwieństwie do spółek, gdzie obowiązują ścisłe zasady podziału zysków).

✅ Możliwość wyboru formy opodatkowania
Przedsiębiorca może wybrać najbardziej opłacalny sposób rozliczania podatków, w zależności od charakteru działalności i wysokości dochodów:

• Skala podatkowa (12% i 32%) – korzystna przy niższych dochodach.
• Podatek liniowy (19%) – dla firm generujących wyższe dochody.
• Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – uproszczona forma rozliczenia, atrakcyjna dla określonych zawodów.

✅ Możliwość korzystania z ulg i dotacji
Osoby zakładające JDG mogą skorzystać z różnych programów wsparcia, takich jak:

• Ulga na start – przez pierwsze 6 miesięcy zwolnienie ze składek ZUS (oprócz zdrowotnej).
• Mały ZUS Plus – niższe składki przez kolejne 24 miesiące.
• Dotacje na start z urzędu pracy – jednorazowa pomoc finansowa na założenie firmy.

✅ Łatwość zamknięcia działalności
Jeśli biznes nie przynosi oczekiwanych dochodów, JDG można zamknąć w sposób szybki i bezpłatny poprzez wniosek do CEIDG. To o wiele prostszy proces niż likwidacja spółki z o.o., która wymaga m.in. postępowania likwidacyjnego.

Działalność nierejestrowana (lub nierejestrowalna) to forma prowadzenia drobnej działalności gospodarczej, która nie wymaga rejestracji firmy w CEIDG (Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej). Jest to uproszczona forma działalności, która pozwala na legalne zarabianie pieniędzy, ale pod pewnymi warunkami.

Warunki prowadzenia działalności nierejestrowanej:
1. Limit przychodów – przychód z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć 50% minimalnego wynagrodzenia brutto obowiązującego w danym roku. Na przykład, w 2024 roku minimalne wynagrodzenie brutto w Polsce wynosi 4242 zł, co oznacza, że miesięczny przychód z działalności nierejestrowanej nie może przekroczyć 2121 zł.

2. Brak działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 60 miesięcy – osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie mogła w ciągu ostatnich 60 miesięcy (5 lat) prowadzić zarejestrowanej działalności gospodarczej. Wyjątkiem są osoby, które prowadziły działalność gospodarczą przez krótki czas, a następnie ją zawiesiły.

3. Rodzaj działalności – działalność nierejestrowana może obejmować proste usługi, drobną sprzedaż, rękodzieło, freelancing itp., ale nie może dotyczyć działalności wymagającej koncesji, zezwoleń lub licencji, np. sprzedaży alkoholu, prowadzenia apteki itp.

Korzyści działalności nierejestrowanej:
– brak obowiązku rejestracji w CEIDG, co oznacza brak formalności związanych z zakładaniem firmy.
– brak składek ZUS – osoba prowadząca działalność nierejestrowaną nie musi płacić składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, co jest znaczną ulgą finansową.
– prosta księgowość – wystarczy prowadzić uproszczoną ewidencję przychodów, która dokumentuje wysokość zarobków. Nie ma obowiązku prowadzenia pełnej księgowości.
– brak obowiązku płacenia VAT – zazwyczaj działalność nierejestrowana jest zwolniona z VAT (chyba że przedsiębiorca osiągnie przychody przekraczające limit zwolnienia z VAT).

Obowiązki związane z działalnością nierejestrowaną:
1. Podatek dochodowy – dochody z działalności nierejestrowanej podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych, co oznacza, że musisz rozliczyć się z podatku dochodowego w rocznym zeznaniu podatkowym PIT (formularz PIT-36). Należy uwzględnić przychody z działalności nierejestrowanej jako dochód z innych źródeł.
2. Faktury lub rachunki – na żądanie klienta musisz wystawić rachunek lub fakturę, mimo że nie prowadzisz zarejestrowanej działalności gospodarczej.
3. Zgłoszenie do urzędu skarbowego – jeśli osiągniesz limit przychodów, będziesz musiał zarejestrować działalność gospodarczą i spełniać wszystkie obowiązki wynikające z prowadzenia firmy.

Dla kogo działalność nierejestrowana jest dobrym rozwiązaniem?
Działalność nierejestrowana jest idealnym rozwiązaniem dla osób, które chcą spróbować swoich sił w biznesie na małą skalę, np. jako dodatkowe źródło dochodu. To także dobre rozwiązanie dla osób, które chcą przetestować pomysł na biznes przed pełnym jego zarejestrowaniem, bez ponoszenia kosztów związanych z formalną działalnością gospodarczą.

Bizky to platforma stworzona specjalnie dla freelancerów, którzy chcą rozliczać zlecenia bez konieczności prowadzenia działalności gospodarczej. Dzięki Bizky Freelance możesz szybko i łatwo wystawić fakturę, a środki otrzymasz już w ciągu 24 godzin od opłacenia zlecenia przez kontrahenta. Korzystanie z platformy nie wymaga płacenia składek na ZUS ani opłacania abonamentu, co czyni ją najtańszą opcją na rynku. Natomiast opcja Bizky Prime daje możliwość zastąpienia prowadzenia działalności gospodarczej – w stałej cenie 399zł miesięcznie możesz wystawić 10 faktur, odliczać koszty, korzystać z naszej księgowości oraz masz dostęp do benefitów.