05.08.2025 b2b

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkiem opłacania składek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Dla początkujących przedsiębiorców jest to często duże obciążenie finansowe, dlatego ustawodawca przewidział możliwość skorzystania z preferencyjnych składek ZUS. Dzięki temu przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia firmy można płacić niższe składki na ubezpieczenia społeczne, co pozwala na zmniejszenie kosztów działalności. Jednak nie każdy przedsiębiorca ma prawo do tej ulgi – istnieją określone warunki, które należy spełnić, aby móc skorzystać z tej preferencji. W artykule omówimy szczegółowo, komu przysługuje ulga, jakie są jej zasady oraz jakie korzyści i ograniczenia wynikają z opłacania niższych składek ZUS.

Warunki skorzystania z preferencyjnych składek ZUS

Nie każdy nowy przedsiębiorca może skorzystać z ulgi w postaci preferencyjnych składek ZUS. Aby móc opłacać niższe składki na ubezpieczenia społeczne przez pierwsze dwa lata działalności, trzeba spełnić określone kryteria. Przede wszystkim, osoba zakładająca działalność gospodarczą nie mogła prowadzić firmy w ciągu ostatnich 60 miesięcy przed jej rejestracją. Oznacza to, że jeśli przedsiębiorca zamknął działalność kilka lat temu i teraz chce ponownie założyć firmę, musi sprawdzić, czy minęło co najmniej pięć lat od zakończenia poprzedniej działalności.

Dodatkowo, preferencyjne składki ZUS nie przysługują osobom, które świadczą usługi na rzecz swojego byłego pracodawcy w zakresie zbliżonym do tego, co robiły na etacie w bieżącym lub poprzednim roku kalendarzowym. Przykładowo, jeśli osoba pracowała jako grafik komputerowy na umowie o pracę, a następnie założyła działalność gospodarczą i nadal wykonuje te same zadania dla swojego byłego pracodawcy, to nie będzie mogła skorzystać z preferencyjnych składek ZUS. Taki przepis ma na celu zapobieganie nadużyciom, np. przekształcaniu umowy o pracę w działalność gospodarczą w celu obniżenia składek ZUS.

Warto pamiętać, że warunki te są ściśle kontrolowane przez ZUS, a nieprawidłowe skorzystanie z preferencji może skutkować koniecznością zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami. Przedsiębiorca powinien dokładnie przeanalizować swoją sytuację, aby uniknąć problemów w przyszłości. W razie wątpliwości warto skonsultować się z doradcą podatkowym lub księgowym, który pomoże zweryfikować, czy dany przedsiębiorca spełnia wszystkie wymagania.

Jakie składki obejmuje preferencyjny ZUS?

Przedsiębiorcy korzystający z preferencyjnych składek ZUS przez pierwsze 24 miesiące działalności płacą obniżone kwoty na ubezpieczenia społeczne, jednak ulga ta nie obejmuje wszystkich zobowiązań wobec ZUS. Preferencyjne składki dotyczą wyłącznie ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Oznacza to, że przedsiębiorca może skorzystać z niższych składek na te świadczenia, co w początkowym okresie działalności pozwala na znaczne ograniczenie kosztów prowadzenia firmy.

Należy jednak pamiętać, że składka zdrowotna musi być opłacana w pełnej wysokości, ponieważ nie podlega obniżeniu w ramach preferencyjnych składek ZUS. Wysokość składki zdrowotnej zależy od formy opodatkowania, jaką wybrał przedsiębiorca, i jest ustalana na podstawie osiągniętego dochodu lub przychodu. W praktyce oznacza to, że mimo obniżonych składek na ubezpieczenia społeczne, comiesięczne zobowiązania wobec ZUS mogą nadal stanowić istotne obciążenie dla budżetu początkującego przedsiębiorcy.

Co więcej, osoby korzystające z preferencyjnego ZUS muszą mieć świadomość, że niższe składki na ubezpieczenia społeczne oznaczają także niższe świadczenia w przyszłości. Dotyczy to zarówno wysokości przyszłej emerytury, jak i ewentualnych zasiłków, np. chorobowego czy macierzyńskiego. Dlatego przed podjęciem decyzji o skorzystaniu z tej ulgi warto dokładnie przeanalizować, czy niższe składki nie wpłyną negatywnie na zabezpieczenie finansowe przedsiębiorcy w dłuższej perspektywie.

Ile wynoszą preferencyjne składki ZUS w 2025 roku?

W 2025 roku minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4666 zł brutto, co wpływa na wysokość preferencyjnych składek ZUS. Podstawę wymiaru tych składek stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia, czyli 1399,80 zł. Na tej podstawie obliczane są poszczególne składki społeczne, które w 2025 roku wynoszą:

• Składka emerytalna (19,52%): 273,24 zł,
• Składka rentowa (8,00%): 111,98 zł,
• Składka wypadkowa (1,67%): 23,38 zł,
• Składka chorobowa (2,45%) (dobrowolna): 34,30 zł.

Łączna wysokość preferencyjnych składek ZUS w 2025 roku wynosi zatem 442,90 zł miesięcznie, wliczając dobrowolną składkę chorobową, lub 408,60 zł bez niej. W porównaniu do poprzedniego roku oznacza to wzrost składek, który wynika bezpośrednio z podniesienia minimalnego wynagrodzenia. Dla nowych przedsiębiorców korzystających z ulgi oznacza to konieczność uwzględnienia nieco wyższych kosztów w pierwszych dwóch latach prowadzenia firmy.

Warto również pamiętać, że preferencyjne składki ZUS dotyczą wyłącznie ubezpieczeń społecznych i nie obejmują składki zdrowotnej, która musi być opłacana w pełnej wysokości, zależnej od wybranej formy opodatkowania oraz osiąganego dochodu. Oznacza to, że chociaż ulga pozwala na zmniejszenie obciążeń na starcie działalności, nie eliminuje całkowicie kosztów związanych z obowiązkowymi składkami.

W praktyce korzystanie z preferencyjnych składek ZUS daje początkującym przedsiębiorcom możliwość oszczędności na ubezpieczeniach społecznych, ale warto mieć świadomość, że niższe składki wpływają również na niższe świadczenia, takie jak emerytura, renta czy ewentualne zasiłki chorobowe i macierzyńskie. Dlatego warto rozważyć, czy w dłuższej perspektywie dobrowolne zwiększenie składek nie będzie korzystniejsze dla bezpieczeństwa finansowego przedsiębiorcy.

Jak długo można korzystać z preferencyjnych składek ZUS?

Preferencyjne składki ZUS stanowią ulgę czasową, co oznacza, że przedsiębiorca może korzystać z nich maksymalnie przez 24 miesiące kalendarzowe od momentu rozpoczęcia działalności gospodarczej. Okres ten liczy się od pierwszego dnia miesiąca, w którym przedsiębiorca zarejestrował swoją firmę, chyba że działalność została rozpoczęta w trakcie miesiąca – wówczas liczenie preferencyjnego okresu rozpoczyna się od kolejnego miesiąca.

Przykładowo, jeśli przedsiębiorca założy firmę 5 marca 2025 roku, preferencyjne składki będzie mógł opłacać od 1 kwietnia 2025 roku do 31 marca 2027 roku. Po tym czasie przedsiębiorca jest zobowiązany do przejścia na standardowe składki ZUS, co wiąże się z istotnym wzrostem obciążeń finansowych.

Warto również pamiętać, że preferencyjny ZUS nie jest przerywany nawet wtedy, gdy przedsiębiorca zawiesi działalność. Oznacza to, że jeśli firma zostanie zawieszona np. na 6 miesięcy, to okres korzystania z ulgi nie zostanie wydłużony – po upływie 24 miesięcy od momentu rozpoczęcia działalności konieczne będzie przejście na standardowe składki, niezależnie od tego, ile faktycznie miesięcy przedsiębiorca prowadził firmę.

Z tego względu przedsiębiorcy powinni dokładnie planować swoje finanse i ewentualnie rozważyć inne formy wsparcia, takie jak Mały ZUS Plus, który może pomóc w łagodniejszym przejściu na pełne składki po zakończeniu okresu preferencyjnego.

Co po zakończeniu okresu preferencyjnych składek ZUS?

Po upływie 24 miesięcy korzystania z preferencyjnych składek ZUS przedsiębiorca jest zobowiązany do przejścia na standardowe składki ZUS, które są znacznie wyższe. W 2025 roku pełne składki ZUS dla przedsiębiorców wynoszą około 1700–1800 zł miesięcznie, w zależności od wysokości składki wypadkowej. To duży wzrost kosztów w porównaniu do preferencyjnego ZUS, gdzie składki na ubezpieczenia społeczne wynoszą nieco ponad 400 zł miesięcznie.

Aby uniknąć gwałtownego wzrostu obciążeń, przedsiębiorcy po zakończeniu okresu preferencyjnego mogą skorzystać z programu Mały ZUS Plus. Jest to kolejna ulga, która pozwala na płacenie niższych składek na ubezpieczenia społeczne przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu kolejnych 60 miesięcy prowadzenia działalności. Wysokość składek w Małym ZUS Plus jest uzależniona od dochodu przedsiębiorcy – im niższy dochód, tym mniejsze składki.

Jeżeli przedsiębiorca nie kwalifikuje się do Małego ZUS Plus lub nie chce z niego korzystać, musi liczyć się z koniecznością opłacania pełnych składek ZUS, co może stanowić znaczące obciążenie finansowe, zwłaszcza dla osób, które nie osiągają jeszcze stabilnych dochodów. Warto wcześniej przygotować się na ten moment, np. zwiększając przychody firmy, optymalizując koszty lub rozważając alternatywne formy rozliczania działalności.

Bizky jako alternatywa dla preferencyjnych składek ZUS

Dla przedsiębiorców, którzy szukają sposobu na obniżenie kosztów prowadzenia działalności bez konieczności przechodzenia na pełne składki ZUS po zakończeniu okresu preferencyjnego, ciekawą opcją może być rozliczanie się przez Bizky Freelance. W przeciwieństwie do standardowego samozatrudnienia, model oferowany przez Bizky pozwala uniknąć wysokich składek ZUS oraz skomplikowanej biurokracji związanej z prowadzeniem własnej działalności gospodarczej.

W ramach Bizky przedsiębiorca może korzystać z prostej i przejrzystej formy rozliczeń, w której płaci jedynie 6% podatku dochodowego i nie musi opłacać składek ZUS. To oznacza, że po zakończeniu okresu preferencyjnych składek ZUS, zamiast przechodzić na pełne składki w wysokości ponad 1700 zł miesięcznie, można utrzymać niskie koszty rozliczeń i zachować większą część zarobionych pieniędzy.

Co więcej, Bizky umożliwia wystawianie faktur bez konieczności zakładania działalności gospodarczej, co może być atrakcyjne dla osób, które nie chcą zobowiązań związanych z prowadzeniem firmy, ale nadal chcą działać w pełni legalnie. Model ten sprawdza się szczególnie dobrze w przypadku freelancerów, specjalistów IT, grafików, copywriterów oraz innych osób wykonujących usługi B2B.

Różnice między preferencyjnym ZUS a Małym ZUS Plus

Wielu przedsiębiorców zastanawia się, jaka jest różnica między preferencyjnym ZUS a programem Mały ZUS Plus. Obie formy stanowią ulgi w opłacaniu składek społecznych, jednak kierowane są do różnych grup i działają na odmiennych zasadach. Preferencyjne składki ZUS przysługują tylko osobom rozpoczynającym działalność i obowiązują przez pierwsze 24 miesiące jej prowadzenia. Z kolei Mały ZUS Plus można stosować przez maksymalnie 36 miesięcy w ciągu 60 miesięcy prowadzenia firmy i przysługuje osobom, których przychody z działalności w poprzednim roku nie przekroczyły 120 tys. zł. Składki w Małym ZUS Plus są proporcjonalne do dochodu, co czyni ten program bardziej elastycznym rozwiązaniem w dłuższej perspektywie.

Konsekwencje długoterminowe niskich składek ZUS

Choć ulgi w składkach ZUS pomagają obniżyć koszty na starcie, warto pamiętać o ich konsekwencjach w przyszłości. Niskie składki oznaczają bowiem niski kapitał emerytalny. Przedsiębiorca, który przez pierwsze pięć lat prowadzenia firmy płaci składki na poziomie preferencyjnym lub korzysta z Małego ZUS Plus, może w przyszłości otrzymać zdecydowanie niższe świadczenia. To szczególnie istotne dla osób, które planują długofalową karierę w sektorze samozatrudnienia. W takich przypadkach warto rozważyć dobrowolne zwiększenie podstawy składek lub równoległe inwestowanie w inne formy zabezpieczenia emerytalnego, takie jak IKE czy IKZE.

Co zrobić, gdy ZUS zakwestionuje ulgę?

ZUS może zakwestionować prawo do korzystania z preferencyjnych składek, szczególnie jeśli przedsiębiorca świadczy usługi na rzecz byłego pracodawcy. W przypadku kontroli, podatnik ma prawo przedstawić wyjaśnienia, a także złożyć odwołanie od decyzji organu rentowego. Warto przygotować się do takiej sytuacji, dokumentując dokładnie zakres usług, charakter współpracy oraz zmianę warunków zatrudnienia po przejściu na samozatrudnienie. W razie sporu, pomocne może być wsparcie doradcy podatkowego lub radcy prawnego.

Alternatywne modele pracy poza ZUS

W obliczu rosnących składek ZUS coraz więcej osób rozważa alternatywne formy zatrudnienia, które nie wiążą się z obowiązkiem ich opłacania. Jednym z popularniejszych rozwiązań jest współpraca w modelu umów o dzieło lub zlecenie, jeśli charakter pracy na to pozwala. Inną opcją jest skorzystanie z usług firm pośredniczących, takich jak Bizky Freelance, które umożliwiają legalne rozliczanie pracy bez potrzeby rejestracji działalności gospodarczej i opłacania pełnych składek ZUS. Dla wielu osób takie rozwiązanie okazuje się korzystne kosztowo i organizacyjnie, szczególnie w branżach kreatywnych i technologicznych.

Przewidywane zmiany w przepisach po 2025 roku

Rządowe zapowiedzi wskazują na możliwość dalszej reformy systemu ubezpieczeń społecznych po 2025 roku. Trwają analizy nad ujednoliceniem podstaw wymiaru składek oraz uproszczeniem struktury ulg dla przedsiębiorców. Możliwe jest również zwiększenie składki zdrowotnej lub zmiana zasad jej naliczania. Dla przedsiębiorców oznacza to konieczność bieżącego śledzenia przepisów oraz dostosowywania modelu działalności do aktualnych regulacji. Przewidywana jest także digitalizacja procesu zgłaszania ulg i rozliczeń, co może usprawnić kontakt z ZUS, ale również zwiększyć ryzyko automatycznych wezwań do zapłaty w przypadku błędów.

Najczęstsze nieporozumienia związane z preferencyjnym ZUS

Wielu początkujących przedsiębiorców błędnie zakłada, że ulga na preferencyjne składki obejmuje wszystkie zobowiązania wobec ZUS. Tymczasem preferencja dotyczy wyłącznie składek społecznych, a składka zdrowotna musi być opłacana w pełnej wysokości, niezależnie od ulgi. Inny częsty błąd to przekonanie, że zawieszenie działalności przedłuża okres preferencyjny – co również jest nieprawdą. Warto także pamiętać, że błędne zgłoszenie do ZUS może skutkować cofnięciem ulgi i koniecznością uregulowania pełnych składek z odsetkami. Dlatego tak istotne jest staranne wypełnienie formularzy CEIDG i ZUS ZUA oraz śledzenie komunikatów instytucji.

Jakie dokumenty należy złożyć, aby skorzystać z ulgi?

Aby rozpocząć korzystanie z preferencyjnych składek ZUS, przedsiębiorca musi złożyć odpowiednie dokumenty w ZUS. Najważniejszym z nich jest formularz ZUS ZUA, w którym należy zaznaczyć kod tytułu ubezpieczenia właściwy dla osób korzystających z ulgi (05 70 xx). Dodatkowo, w zgłoszeniu należy wybrać odpowiednie ubezpieczenia, w tym opcjonalnie ubezpieczenie chorobowe. Formularz powinien być złożony nie później niż 7 dni od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. W przypadku spóźnienia, ulga może nie zostać przyznana. Równolegle z rejestracją działalności w CEIDG dane trafiają automatycznie do ZUS, jednak nie zwalnia to przedsiębiorcy z obowiązku poprawnego wypełnienia i przesłania formularzy. Staranność na tym etapie jest kluczowa, aby uniknąć problemów z rozliczeniami i koniecznością późniejszych korekt.