12.09.2025 rozliczenia

Od 2024 roku w Polsce obowiązuje nowe rozwiązanie finansowe dla osób z niepełnosprawnościami – świadczenie wspierające. Jego wprowadzenie było odpowiedzią na liczne apele środowisk osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów, którzy często muszą rezygnować z pracy, by zapewnić bliskim należytą opiekę. W 2025 roku zakres dostępności tego świadczenia został rozszerzony, a jego wysokość powiązano z liczbą punktów określających poziom potrzeby wsparcia.

Celem świadczenia jest zapewnienie dodatkowych środków finansowych osobom, które mają największe trudności w codziennym funkcjonowaniu i wymagają systematycznego wsparcia.

Czym jest świadczenie wspierające i jakie są jego cechy?

Świadczenie wspierające to nowe świadczenie pieniężne kierowane bezpośrednio do osób z niepełnosprawnościami, które ukończyły 18. rok życia i wykazują znaczny poziom potrzeby wsparcia. W odróżnieniu od wcześniejszych form pomocy (np. świadczeń dla opiekunów) – trafia ono bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, dając jej większą niezależność finansową.

Najważniejsze cechy świadczenia wspierającego:

• Kompatybilne z rentą socjalną – można pobierać oba świadczenia jednocześnie.
• Niezależne od dochodów – wysokość nie jest uzależniona od zarobków czy sytuacji finansowej.
• Wolne od egzekucji – komornik nie ma prawa go zająć.
• Zwolnione z podatku – świadczenie nie podlega opodatkowaniu PIT.
• Niewliczane do dochodu – nie wpływa na prawo do innych świadczeń socjalnych.
• Przyznawane na podstawie punktacji – decyzję wydaje wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.
• Wypłacane przez ZUS – Zakład Ubezpieczeń Społecznych obsługuje proces i realizuje wypłaty.

Dzięki tym cechom świadczenie wspierające jest stabilnym i realnym źródłem wsparcia dla osób, które ze względu na stan zdrowia nie są w stanie samodzielnie zaspokoić podstawowych potrzeb.

Dla kogo przysługuje świadczenie wspierające?

Świadczenie wspierające przeznaczone jest dla osób z niepełnosprawnościami, które posiadają decyzję ustalającą poziom potrzeby wsparcia. Punkty w tej decyzji odzwierciedlają skalę trudności w codziennym funkcjonowaniu – im wyższy wynik, tym większe prawo do pomocy finansowej.

Kto może otrzymać świadczenie wspierające?

• osoby pełnoletnie (ukończone 18 lat),
• osoby z decyzją ustalającą poziom potrzeby wsparcia na poziomie od 70 do 100 punktów,
• osoby, które ze względu na wiek, rodzaj niepełnosprawności czy ograniczoną samodzielność wymagają stałego wsparcia.

Kryteria brane pod uwagę przy ocenie potrzeby wsparcia:

• wiek osoby niepełnosprawnej,
• rodzaj i stopień niepełnosprawności,
• zdolność do samodzielnego wykonywania codziennych czynności,
• rodzaj i zakres koniecznego wsparcia,
• czas, jaki jest potrzebny do wykonania czynności,
• konieczność korzystania z pomocy drugiej osoby lub technologii wspomagających.

Decyzję o przyznaniu punktów wydaje wojewódzki zespół ds. orzekania o niepełnosprawności na podstawie dokumentacji, wywiadu i kwestionariusza samooceny.

Kto nie otrzyma świadczenia wspierającego?

Choć świadczenie wspierające ma szeroki zakres i obejmuje osoby z różnym stopniem niepełnosprawności, istnieją sytuacje, w których nie zostanie ono przyznane. Powodem jest fakt, że niektóre osoby mają już zapewnioną całodobową opiekę w specjalistycznych placówkach, a świadczenie wspierające ma trafiać przede wszystkim do tych, którzy rzeczywiście go potrzebują w codziennym życiu.

Wyłączeni z prawa do świadczenia wspierającego są m.in. osoby przebywające w:

• domach pomocy społecznej,
• rodzinnych domach pomocy,
• zakładach opiekuńczo-leczniczych,
• zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych,
• placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub seniorom.

Dzięki temu mechanizmowi świadczenie wspierające trafia do osób, które mieszkają poza instytucjami opiekuńczymi i muszą samodzielnie – często z pomocą rodziny – mierzyć się z codziennymi wyzwaniami związanymi z niepełnosprawnością.

Ile wynosi świadczenie wspierające w 2025 roku?

Od 1 marca 2025 r. renta socjalna została ustalona na 1 878,91 zł brutto.
Na tej podstawie wyliczono wysokość świadczenia wspierającego, które zależy od poziomu potrzeby wsparcia (liczba punktów w decyzji WZON). Im więcej punktów, tym wyższa kwota świadczenia. Minimalna kwota zaczyna się od 40% renty socjalnej, maksymalna dochodzi do 220% renty socjalnej.

Poniżej tabela z dokładnymi wartościami dla poszczególnych przedziałów punktowych:

Przykłady wysokości świadczenia wspierającego w praktyce

Choć tabela pokazuje dokładne wartości świadczenia, łatwiej zrozumieć różnice, gdy spojrzymy na przykłady osób o różnym poziomie potrzeby wsparcia.

Przykład 1 – osoba z umiarkowaną potrzebą wsparcia

Pani Anna uzyskała 82 punkty w skali potrzeby wsparcia.

• Jej świadczenie wynosi 80% renty socjalnej, czyli 1 504 zł miesięcznie.
• Kwota ta pozwala jej pokryć koszty codziennej rehabilitacji i zakup sprzętu wspomagającego.

Przykład 2 – osoba z wysoką potrzebą wsparcia

Pan Marek uzyskał 88 punktów.

• Otrzymuje 120% renty socjalnej, czyli 2 255 zł miesięcznie.
• Dzięki dodatkowym środkom może sfinansować specjalistyczne usługi opiekuńcze i transport do placówek medycznych.

Przykład 3 – osoba z największą potrzebą wsparcia

Pani Zofia uzyskała 97 punktów.

• Przysługuje jej 220% renty socjalnej, czyli 4 134 zł miesięcznie.
• Wysokość świadczenia pozwala jej zapewnić całodobową opiekę oraz pokryć koszty leczenia i sprzętu rehabilitacyjnego.

Jak widać, liczba punktów bezpośrednio przekłada się na wysokość wsparcia, a system został tak skonstruowany, aby najwięcej środków trafiało do osób w najtrudniejszej sytuacji zdrowotnej i życiowej.

Od kiedy i na jakich zasadach przysługuje świadczenie wspierające?

Świadczenie wspierające zostało wprowadzone 1 stycznia 2024 roku, ale jego dostępność dla osób z niepełnosprawnościami jest stopniowo rozszerzana. Taki model ma zapewnić, że pomoc w pierwszej kolejności trafi do osób z największymi trudnościami w codziennym funkcjonowaniu.

Harmonogram wdrażania świadczenia wspierającego:

• 2024 r. – świadczenie dostępne wyłącznie dla osób z najwyższą potrzebą wsparcia (87–100 punktów).
• 2025 r. – rozszerzenie na osoby z poziomem wsparcia 78–86 punktów.
• 2026 r. – świadczenie obejmie osoby z poziomem wsparcia 70–77 punktów.

Wyjątki od harmonogramu

Osoby wymagające opieki, które pobierały wcześniej:

• świadczenie pielęgnacyjne,
• specjalny zasiłek opiekuńczy,
• zasiłek dla opiekuna,

mogą otrzymać świadczenie wspierające nawet wtedy, gdy ich poziom potrzeby wsparcia wynosi mniej niż 87 punktów.

Dzięki temu rozwiązaniu nikt, kto wcześniej korzystał z pomocy państwa, nie zostanie pozbawiony prawa do świadczeń w wyniku nowych przepisów.

Jak wnioskować o świadczenie wspierające?

Aby otrzymać świadczenie wspierające, konieczne jest przejście dwustopniowej procedury – najpierw ustalenie poziomu potrzeby wsparcia, a następnie złożenie wniosku o samo świadczenie.

Krok 1 – ustalenie poziomu potrzeby wsparcia

• Wniosek należy złożyć do wojewódzkiego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON).
• Do wniosku trzeba dołączyć kwestionariusz samooceny potrzeb, w którym opisuje się ograniczenia i trudności w codziennym funkcjonowaniu.
• Zespół przeprowadza wywiad, analizuje dokumentację medyczną i przyznaje punkty w skali 0–100.

Krok 2 – wniosek o świadczenie wspierające

• Po uzyskaniu decyzji o poziomie potrzeby wsparcia należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
• Wniosek składa się elektronicznie za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych ZUS (PUE ZUS).
• ZUS, na podstawie decyzji WZON, przyznaje świadczenie i wypłaca je co miesiąc.

Odwołania i dodatkowe informacje

• Od decyzji WZON przysługuje prawo do ponownego rozpatrzenia sprawy, a także odwołanie do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
• Wszystkie oświadczenia składane we wniosku są objęte odpowiedzialnością karną – podanie fałszywych informacji może skutkować konsekwencjami prawnymi.

Dzięki elektronicznej formie obsługi świadczenia proces jest znacznie uproszczony, a większość dokumentów i danych ZUS pozyskuje automatycznie z rejestrów publicznych.

Dlaczego wprowadzono świadczenie wspierające?

Świadczenie wspierające to odpowiedź na wieloletnie postulaty środowisk osób z niepełnosprawnościami. Dotychczas główne wsparcie finansowe kierowane było do opiekunów, a nie do samych osób z niepełnosprawnościami. Taki model często ograniczał ich niezależność i możliwość samodzielnego decydowania o wydatkach.

Nowe rozwiązanie odwraca tę logikę – to osoba z niepełnosprawnością staje się bezpośrednim beneficjentem świadczenia. Ma dzięki temu większą kontrolę nad tym, jak wydawane są pieniądze, i może dopasować pomoc do własnych, indywidualnych potrzeb.

Na co można przeznaczyć świadczenie wspierające?

Ustawa nie narzuca konkretnych ograniczeń co do wydatkowania świadczenia, ale w praktyce środki te przeznaczane są na:

• koszty rehabilitacji i leczenia,
• zakup sprzętu medycznego i technologii wspomagających,
• usługi opiekuńcze – np. pomoc asystenta osoby niepełnosprawnej,
• adaptację mieszkania do potrzeb osoby niepełnosprawnej,
• codzienne wydatki związane z życiem i utrzymaniem.

Świadczenie ma charakter uzupełniający, co oznacza, że jego celem jest odciążenie osób i rodzin w sytuacjach, gdy inne świadczenia okazują się niewystarczające.

Rola ZUS i wojewódzkich zespołów

W procesie przyznawania świadczenia wspierającego uczestniczą dwie instytucje:

• Wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności (WZON) – odpowiadają za ocenę poziomu potrzeby wsparcia i wydanie decyzji punktowej.
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) – realizuje wypłaty świadczenia, weryfikuje dane w systemach elektronicznych i obsługuje wnioski składane przez PUE ZUS.

Takie rozwiązanie sprawia, że system łączy kompetencje medyczno-orzecznicze (WZON) z zapleczem administracyjnym i finansowym (ZUS).

Zalety świadczenia wspierającego

Nowe świadczenie niesie ze sobą wiele pozytywnych zmian:

• daje bezpośrednie wsparcie finansowe osobom z niepełnosprawnościami,
• jest niezależne od dochodów i wolne od podatku,
• stanowi uzupełnienie renty socjalnej,
• zwiększa samodzielność osób z niepełnosprawnościami,
• wprowadza skalę punktową, która pozwala dopasować wysokość wsparcia do realnych potrzeb.

Wyzwania i kontrowersje wokół świadczenia

Mimo wielu zalet świadczenie wspierające spotyka się również z krytyką.

Najczęściej podnoszone wątpliwości:

• Skomplikowana procedura – konieczność składania dwóch wniosków (do WZON i ZUS) może być barierą dla niektórych osób.
• Długi czas oczekiwania – wydanie decyzji punktowej w praktyce może potrwać kilka miesięcy.
• Nierówności w punktacji – część środowisk wskazuje, że skala punktowa nie zawsze w pełni odzwierciedla faktyczne potrzeby osób z niepełnosprawnościami.
• Brak powiązania z inflacją – choć świadczenie bazuje na rencie socjalnej, niektórzy eksperci zwracają uwagę, że poziom wsparcia może nie nadążać za realnymi kosztami życia.

Porównanie świadczenia wspierającego z innymi świadczeniami

Świadczenie wspierające nie funkcjonuje w próżni – jest częścią szerokiego systemu pomocy dla osób z niepełnosprawnościami. Warto porównać je z innymi świadczeniami, aby zobaczyć różnice i podobieństwa.

Najważniejsze różnice:

• Renta socjalna – przyznawana osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu niepełnosprawności powstałej przed 18. rokiem życia (lub w trakcie nauki). Świadczenie wspierające można pobierać równolegle z rentą socjalną.
• Świadczenie pielęgnacyjne – kierowane do opiekunów osób niepełnosprawnych, którzy rezygnują z pracy zawodowej. W przypadku świadczenia wspierającego to sama osoba z niepełnosprawnością jest beneficjentem.
• Specjalny zasiłek opiekuńczy – przysługuje opiekunom osób, które wymagają stałej pomocy, ale świadczenie to jest zależne od kryterium dochodowego. W przypadku świadczenia wspierającego dochód nie ma znaczenia.
• Zasiłek dla opiekuna – podobnie jak powyższe, kierowany do opiekuna, a nie do osoby niepełnosprawnej.

Podsumowanie: Świadczenie wspierające wyróżnia się tym, że środki trafiają bezpośrednio do osoby z niepełnosprawnością, co daje jej większą niezależność finansową i możliwość samodzielnego decydowania o swoich potrzebach.

Przyszłość systemu wsparcia osób z niepełnosprawnościami

Wprowadzenie świadczenia wspierającego to dopiero pierwszy krok w stronę przebudowy systemu pomocy w Polsce. W najbliższych latach można spodziewać się dalszych zmian, które będą miały na celu:

• stopniowe rozszerzanie dostępu do świadczenia na kolejne grupy osób z niepełnosprawnościami (już zaplanowane na 2026 rok),
• ulepszanie systemu punktowego, tak aby bardziej precyzyjnie odzwierciedlał faktyczne potrzeby,
• cyfryzację i automatyzację procesu składania wniosków, by skrócić czas oczekiwania na decyzje,
• większą integrację świadczeń – tak, aby różne formy pomocy wzajemnie się uzupełniały i nie powodowały luk w systemie,
• wzrost wysokości świadczeń w związku z rosnącymi kosztami życia i inflacją.

Reforma pokazuje, że Polska podąża w kierunku europejskich standardów, gdzie coraz częściej to osoby z niepełnosprawnościami, a nie ich opiekunowie, są bezpośrednimi adresatami wsparcia finansowego.

Zalety i wady świadczenia wspierającego z perspektywy beneficjentów

Dla osób z niepełnosprawnościami świadczenie wspierające to ważna zmiana, która daje większą niezależność i poczucie bezpieczeństwa. Jednak, jak każde rozwiązanie, ma ono zarówno mocne strony, jak i pewne ograniczenia.

Zalety:

• Bezpośrednie wsparcie – środki trafiają prosto do osoby niepełnosprawnej, a nie do jej opiekuna.
• Brak kryterium dochodowego – pomoc przysługuje niezależnie od zarobków.
• Kompatybilność z innymi świadczeniami – można je łączyć m.in. z rentą socjalną.
• Zabezpieczenie przed zajęciem – świadczenie nie podlega egzekucji komorniczej.
• Wyższe wsparcie dla najbardziej potrzebujących – dzięki skali punktowej osoby w najtrudniejszej sytuacji otrzymują największą pomoc.

Wady i trudności:

• Złożona procedura – dwa odrębne wnioski (do WZON i ZUS) mogą być barierą dla wielu osób.
• Długi czas rozpatrywania – oczekiwanie na decyzję punktową może trwać kilka miesięcy.
• Możliwość spornych ocen – niektóre osoby i organizacje krytykują sposób przyznawania punktów, uważając go za zbyt uznaniowy.
• Niewystarczająca wysokość – choć kwoty sięgają kilku tysięcy złotych, przy rosnących kosztach życia nie zawsze pokrywają realne potrzeby.