Jednoosobowa działalność gospodarcza
Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej to z pewnością ogromne wyzwanie, zwłaszcza dla młodych przedsiębiorców. Z jednej strony oferuje ona niezależność i możliwość samodzielnego podejmowania decyzji, z drugiej zaś wiąże się z dużym ryzykiem oraz wymaga solidnej wiedzy z zakresu opodatkowania, finansowania, a także zarządzania firmą. Nie jest tajemnicą, że już po pierwszym roku funkcjonowania aż 25% jednoosobowych działalności gospodarczych (JDG) zawiesza lub zamyka swoją działalność. Dlatego kluczowe jest zrozumienie, jak założyć firmę, jak korzystać z dostępnych dotacji oraz jak radzić sobie z najczęstszymi zagrożeniami.
Czym jest jednoosobowa działalność gospodarcza?
Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) to jedna z najprostszych i najbardziej popularnych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Zgodnie z przepisami Ustawy Prawo Przedsiębiorców, działalność ta definiowana jest jako „zorganizowana działalność zarobkowa, wykonywana we własnym imieniu i w sposób ciągły”. Charakteryzuje się ona kilkoma kluczowymi cechami, które warto dokładnie omówić:
- cel zarobkowy – głównym celem jednoosobowej działalności gospodarczej jest osiąganie zysku. Przedsiębiorca prowadzi działalność, aby generować przychody, które przekładają się na jego zysk. Działalność ta jest zatem ściśle związana z wykonywaniem określonych działań mających na celu dostarczenie towarów lub usług, które przynoszą dochody. W przeciwieństwie do działalności non-profit, gdzie celem nie jest zysk, JDG zawsze dąży do korzyści finansowych.
- zorganizowany charakter – jednoosobowa działalność gospodarcza musi być zorganizowana, co oznacza, że przedsiębiorca musi podejmować świadome kroki w celu prowadzenia swojej działalności. Obejmuje to, między innymi, wynajem pomieszczeń, zakup sprzętu, prowadzenie działań marketingowych, a także inne działania, które umożliwiają prowadzenie działalności w sposób profesjonalny i efektywny. Zorganizowany charakter działalności oznacza również, że przedsiębiorca musi planować i zarządzać różnymi aspektami swojej działalności, aby zapewnić jej sukces.
- ciągłość działania – działalność jednoosobowa jest prowadzona w sposób ciągły, co oznacza, że nie jest to jednorazowe działanie, ale trwała, powtarzalna aktywność. Ciągłość działania jest kluczowa, ponieważ przedsiębiorca, aby osiągnąć sukces, musi działać w sposób systematyczny i długoterminowy. Przykładem może być regularne świadczenie usług, stałe dostarczanie produktów na rynek, a także utrzymywanie relacji z klientami.
- własna odpowiedzialność – w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, to przedsiębiorca ponosi pełną odpowiedzialność za swoje działania oraz decyzje biznesowe. Odpowiedzialność ta obejmuje zarówno sukcesy, jak i ewentualne straty czy zobowiązania finansowe związane z działalnością. W przeciwieństwie do spółek, w których ryzyko może być dzielone między wspólników, w JDG to jedna osoba odpowiada za wszystkie aspekty prowadzenia działalności. Przedsiębiorca samodzielnie decyduje o strategii, zarządza ryzykiem, a także ponosi konsekwencje swoich decyzji.
Jednoosobowa działalność gospodarcza jest zatem formą działalności, która wymaga od przedsiębiorcy dużej samodyscypliny, umiejętności zarządzania oraz gotowości do ponoszenia ryzyka. Dzięki swojej prostocie, stanowi ona często wybór dla osób rozpoczynających swoją przygodę z biznesem, oferując jednocześnie dużą elastyczność w prowadzeniu działalności.
Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Założenie jednoosobowej działalności gospodarczej w 2024 roku jest procesem stosunkowo prostym, który można przeprowadzić na kilka różnych sposobów, w zależności od preferencji przedsiębiorcy. Proces ten obejmuje kilka kluczowych kroków, które warto dokładnie omówić, aby uniknąć jakichkolwiek niejasności.
Pierwszym krokiem do założenia jednoosobowej działalności gospodarczej jest wypełnienie formularza CEIDG-1 (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej). Formularz ten stanowi podstawowy dokument, który służy do rejestracji działalności gospodarczej. Można go złożyć na kilka sposobów:
- Osobiście w urzędzie – tradycyjny sposób zakładający osobistą wizytę w odpowiednim urzędzie gminy lub miasta. W tym przypadku przedsiębiorca osobiście wypełnia formularz CEIDG-1, a następnie składa go w wybranym urzędzie. Pracownik urzędu pomoże sprawdzić poprawność wypełnionych danych, co może być pomocne szczególnie dla osób, które zakładają działalność po raz pierwszy.
- Listem poleconym – jeżeli przedsiębiorca nie może osobiście pojawić się w urzędzie, istnieje możliwość przesłania wypełnionego formularza listem poleconym. Ważne jest jednak, aby formularz był podpisany notarialnie, co potwierdzi tożsamość osoby zakładającej działalność. Wysyłka listem poleconym to wygodne rozwiązanie, ale może być czasochłonne ze względu na konieczność potwierdzenia tożsamości oraz czas oczekiwania na przesyłkę.
- Elektronicznie za pomocą e-PUAP – coraz więcej osób decyduje się na zakładanie działalności gospodarczej online. Formularz CEIDG-1 można złożyć elektronicznie za pośrednictwem platformy e-PUAP (Elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej). Aby skorzystać z tej opcji, przedsiębiorca musi posiadać profil zaufany, który umożliwia potwierdzenie tożsamości online. Jest to szybki i wygodny sposób, który eliminuje konieczność osobistej wizyty w urzędzie.
- Z użyciem podpisu kwalifikowanego – alternatywną metodą rejestracji działalności gospodarczej online jest skorzystanie z podpisu kwalifikowanego. Podpis kwalifikowany to rodzaj elektronicznego podpisu, który ma taką samą moc prawną jak podpis własnoręczny. Korzystając z tej metody, przedsiębiorca może złożyć wniosek o rejestrację działalności gospodarczej w pełni zdalnie, co jest szczególnie wygodne dla osób ceniących sobie elastyczność i czas.
Po złożeniu formularza CEIDG-1 i dokonaniu rejestracji, przedsiębiorca otrzymuje dwa kluczowe numery, które są niezbędne do prowadzenia działalności:
- Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP) – to unikalny numer, który służy do identyfikacji przedsiębiorcy w kontaktach z urzędami skarbowymi. Jest on wymagany przy rozliczeniach podatkowych oraz w innych formalnościach związanych z działalnością gospodarczą.
- Numer REGON – nadawany przez Główny Urząd Statystyczny (GUS), który służy do identyfikacji przedsiębiorcy w statystyce publicznej. Numer ten jest również wymagany przy wielu formalnościach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Otrzymanie NIP-u i numeru REGON jest kluczowe dla rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Po ich uzyskaniu przedsiębiorca może przystąpić do kolejnych kroków, takich jak otwarcie firmowego konta bankowego, zgłoszenie do ZUS-u (Zakładu Ubezpieczeń Społecznych), a także ewentualne zarejestrowanie się jako płatnik VAT, jeśli planuje prowadzenie działalności objętej tym podatkiem.
Formy opodatkowania
Przy zakładaniu jednoosobowej działalności gospodarczej jednym z kluczowych wyborów, przed którym staje przedsiębiorca, jest decyzja dotycząca formy opodatkowania dochodów. Wybór ten ma istotny wpływ na wysokość płaconego podatku, a także na sposób prowadzenia księgowości. W Polsce przedsiębiorcy mają do wyboru kilka różnych form opodatkowania, z których każda ma swoje specyficzne cechy, zalety i wady. Warto zatem dokładnie zrozumieć, na czym polega każda z dostępnych opcji, aby móc podjąć świadomą decyzję.
- Zasady ogólne (skala podatkowa) – jednym z najbardziej popularnych sposobów opodatkowania dochodów jest skala podatkowa, czyli zasady ogólne. Podatek w tej formie jest progresywny, co oznacza, że stawka podatkowa wzrasta wraz ze wzrostem dochodów. W 2024 roku obowiązują dwie stawki podatkowe:
- 12% dla dochodów do 120 000 zł rocznie,
- 32% dla dochodów powyżej tej kwoty.
Przy wyborze tej formy opodatkowania, przedsiębiorca ma możliwość korzystania z licznych ulg podatkowych, takich jak ulga na dzieci, ulga na Internet, czy możliwość wspólnego rozliczenia się z małżonkiem. Ponadto, podatnik ma prawo do odliczenia od dochodu kosztów uzyskania przychodu, co może znacząco obniżyć podstawę opodatkowania. Jest to więc opcja atrakcyjna dla osób, które przewidują niższe dochody lub chcą skorzystać z dostępnych ulg.
- Podatek liniowy – to forma opodatkowania, która charakteryzuje się stałą stawką podatku niezależnie od wysokości dochodów. W 2024 roku stawka ta wynosi 19%. Jest to rozwiązanie często wybierane przez przedsiębiorców osiągających wyższe dochody, gdyż brak progresji podatkowej oznacza, że nie muszą oni płacić wyższego podatku po przekroczeniu określonego progu dochodowego.
Podatek liniowy nie pozwala jednak na korzystanie z większości ulg podatkowych dostępnych przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych, ani na wspólne rozliczanie się z małżonkiem. Jest to zatem opcja bardziej odpowiednia dla przedsiębiorców, którzy osiągają wysokie dochody i dla których kluczowe jest zachowanie jednolitej, stosunkowo niskiej stawki podatku.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – to specyficzna forma opodatkowania, która różni się od pozostałych przede wszystkim tym, że podatek jest naliczany od przychodu, a nie od dochodu. Oznacza to, że przedsiębiorca nie ma możliwości odliczania kosztów uzyskania przychodu. Wysokość stawki podatku zależy od rodzaju prowadzonej działalności i może wynosić od 2% do 17%. Stawki te są z góry określone w przepisach i zależą od konkretnej branży, w której działa przedsiębiorca.
Ryczałt jest szczególnie atrakcyjny dla przedsiębiorców, którzy ponoszą niskie koszty prowadzenia działalności, gdyż brak możliwości ich odliczenia od przychodu nie wpływa na wysokość podatku. Jest to również korzystna opcja dla tych, którzy prowadzą działalność o stosunkowo niskich marżach, gdzie liczy się możliwość prostego obliczenia zobowiązań podatkowych. Ryczałt jest też często wybierany przez przedsiębiorców, którzy cenią sobie prostotę i przejrzystość w prowadzeniu księgowości, ponieważ nie wymaga on skomplikowanych obliczeń ani gromadzenia dużej liczby dokumentów księgowych.
Składki ZUS i preferencje
Każdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą ma obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Składki te obejmują między innymi ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz składkę na ubezpieczenie zdrowotne, które są niezbędne dla zapewnienia ochrony socjalnej zarówno w trakcie prowadzenia działalności, jak i po jej zakończeniu. Jednak z uwagi na specyfikę początkowego okresu prowadzenia własnej firmy, ustawodawca przewidział pewne preferencje, które pozwalają nowym przedsiębiorcom na zmniejszenie tych obciążeń, co może znacząco ułatwić start w biznesie.
Jednym z takich udogodnień jest „ulga na start„, która pozwala na obniżenie kosztów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w pierwszych miesiącach jej funkcjonowania. Ulga ta polega na zwolnieniu przedsiębiorcy z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne przez okres pierwszych 6 miesięcy prowadzenia działalności. Jest to istotna ulga, ponieważ pozwala na zaoszczędzenie znaczącej kwoty, która w przeciwnym razie musiałaby być przeznaczona na składki emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe.
Warto jednak zauważyć, że w okresie korzystania z ulgi na start przedsiębiorca nadal jest zobowiązany do opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka ta jest obowiązkowa i nie podlega zwolnieniu, co oznacza, że mimo ulgi przedsiębiorca nadal musi zapewnić sobie dostęp do publicznej opieki zdrowotnej. Mimo tego, „ulga na start” stanowi duże wsparcie, szczególnie dla osób, które dopiero rozpoczynają działalność gospodarczą i mogą nie dysponować jeszcze stabilnym źródłem dochodów.
Po upływie 6 miesięcy korzystania z ulgi na start, przedsiębiorca może skorzystać z kolejnej preferencji, jaką są preferencyjne składki ZUS. Preferencyjne składki ZUS, zwane potocznie „małym ZUS-em”, obowiązują przez kolejne 24 miesiące (czyli łącznie przez dwa lata) prowadzenia działalności gospodarczej. W tym okresie przedsiębiorca płaci składki na ubezpieczenia społeczne w niższej wysokości, obliczane na podstawie minimalnej podstawy wymiaru składek, która jest niższa od standardowej. Dzięki temu obciążenie finansowe związane z prowadzeniem działalności jest mniejsze, co pozwala na lepsze zarządzanie finansami firmy w początkowej fazie jej funkcjonowania.
Preferencyjne składki ZUS dotyczą zarówno składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, jak i chorobowe oraz wypadkowe. Warto jednak pamiętać, że w okresie korzystania z tych preferencji składki są niższe, co może mieć wpływ na wysokość przyszłych świadczeń emerytalnych i rentowych, jakie przedsiębiorca będzie otrzymywał po zakończeniu działalności. Dlatego też, mimo że preferencje te są atrakcyjne, warto zastanowić się nad możliwością dobrowolnego zwiększenia składek lub zabezpieczenia przyszłości w inny sposób.
Działalność nierejestrowana
Jednym z kluczowych aspektów działalności nierejestrowanej jest brak obowiązku opłacania zaliczek na podatek dochodowy w trakcie roku, co znacznie upraszcza kwestie podatkowe i administracyjne. Osoby prowadzące taką działalność są zobowiązane do prowadzenia uproszczonej ewidencji przychodów, co umożliwia łatwiejsze monitorowanie dochodów i kosztów. Należy jednak pamiętać, że działalność nierejestrowana jest ograniczona do określonej kwoty przychodu – w 2024 roku limit ten wynosi 50% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku. Przekroczenie tego limitu wymaga rejestracji działalności gospodarczej w CEIDG oraz dopełnienia wszelkich związanych z tym formalności.
Działalność nierejestrowana nie wymaga również rejestracji do ZUS, co oznacza brak obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, pod warunkiem że osoba prowadząca taką działalność jest już objęta ubezpieczeniem z innego tytułu (np. pracuje na umowę o pracę). Jest to istotne ułatwienie dla wielu osób, które chciałyby dorobić do swojego podstawowego źródła dochodu.
Współpraca z Bizky – mniej formalności, więcej możliwości
W Bizky możesz zawierać umowy ze swoimi kontrahentami, zapewniając pełne wsparcie w interpretacji zapisów umowy i negocjacji. Udostępniamy naszą osobowość prawną, co eliminuje konieczność zakładania własnej działalności gospodarczej do wystawiania faktur pracodawcom. Możesz również zamknąć swoją istniejącą firmę, dzięki czemu unikasz stałych kosztów, takich jak składki ZUS i księgowość.
Bizky umożliwia wystawianie faktur VAT za dodatkowe dochody bez konieczności otwierania własnej firmy. To rozwiązanie upraszcza rozliczenia z różnymi kontrahentami, eliminując koszty i formalności. Korzystając z Bizky, zarabiasz więcej dzięki niższym kosztom, omijając składki ZUS. Oferujemy dwa elastyczne modele rozliczeń:
Bizky Freelance – umożliwia wystawienie faktury poprzez zautomatyzowany proces. Faktura VAT jest wystawiana, a środki trafiają na konto w ciągu 24 godzin od momentu opłacenia faktury przez kontrahenta. Bizky pobiera niewielką opłatę, którą można obliczyć za pomocą dostępnego kalkulatora. Podatek dochodowy wynosi tylko 6%, bez dodatkowych kosztów związanych z rozliczeniem zlecenia.
Bizky Prime – subskrypcja, która pozwala na rozliczenie 10 faktur miesięcznie, w tym faktur kosztowych, co pomniejsza podatek VAT i dochodowy, podobnie jak przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Brak kosztów składek ZUS, a podatek dochodowy to jedynie 6%. Dodatkowo, subskrybenci mogą korzystać z benefitów takich jak opieka medyczna w Enel-Med oraz karty sportowe Medicover Sport.